06/02/2023
Wat drijft nou de kwaliteit van een beslissing? Hoe neem je de juiste beslissing? Is er wel een correcte? Je kent het vast wel: je staat op een kruispunt en moet bepalen of je linksaf, rechtdoor, rechtsaf of terug gaat. Welke keuze maak je? Of het nou een zakelijke of persoonlijke keuze is, wikken en wegen doen we allemaal. De een wat minder lang dan de ander. Weer een ander besluit altijd op basis van gevoel. Maar wat als we je nou vertellen dat elke beslissing die je maakt eenvoudig te verbeteren is met 6 logische criteria? Dat je keuze kwalitatief en kwantitatief beter te maken is? Dat maakt het wikken en wegen wellicht een stuk gemakkelijker!
1. Kies een geschikt kader & ontdek je why
Bepaal je doel en de scope van je beslissing en maak duidelijk waar je keuze over gaat. Als je beslissing is “we willen op de langere termijn gaan groeien met ons bedrijf”, kijk dan waarom je dat wil en onderzoek het waarom erachter. Kijk vervolgens welke stappen je nu kunt zetten en welke later komen. Een eenvoudig voorbeeld om dit uit te leggen: als je moet beslissen of je gaat verhuizen of niet, dan komt daar heel wat bij kijken. Of je nieuwe stoelen bruin gaan zijn, doet er nu – op het moment van je beslissing – nog niet toe. Dat maakt zaken onnodig complex en troebel. Je scope is echter de verhuizing en waarom je dit wilt is omdat je dichterbij je ouders wilt gaan wonen bijvoorbeeld.
Kortom, bepaal eerst je kader: waar hebben we het nou over? Vaak is de valkuil bij het nemen van een beslissing dat je of te groot denkt en je daardoor geen keuze kunt maken of juist te kortzichtig bent waardoor je aspecten mist die belangrijk zijn. Door een kader te bepalen voorkom je beiden.
2. Bedenk creatieve & haalbare opties
Als je een ijsje koopt en je kunt kiezen tussen melkchocolade en donkere melkchocolade, zal je al gauw zeggen “weinig verschil, maakt niet uit”. Zorg dat je bij het nemen van een beslissing meerdere significant verschillende (minimaal 2!) opties creëert. Dat kan alleen met een open blik. Als je je supply chain bijvoorbeeld opnieuw gaat inrichten, kan een keuze zijn om dit geheel zelf te gaan runnen of een deel te outsourcen. Twee wezenlijke verschillende keuzes!
Zorg ook dat de keuze haalbaar en realistisch is: het moet kunnen worden bekostigd, de capaciteit moet aanwezig zijn, enz. De moeilijkheidsgraad hier zit hem in het feit dat je uit je comfortzone moet treden. Hoe ver ben je in staat om echt iets creatiefs te bedenken? Om dingen boven tafel te krijgen die je niet al een bepaalde richting opsturen? Creëer bij voorkeur een C naast A en B. Op die manier kan je eerder achter een keuze gaan staan, omdat je alle opties hebt overwogen.
3. Zoek naar zinvolle & betrouwbare informatie
Realiseer je dat veel keuzes gemaakt worden op basis van vooroordelen, op intuïtie en op wat men kent. Dat is niet erg, maar wil je een beslissing nemen gedreven door kwaliteit? Dan zal je naar zinvolle en betrouwbare informatie moeten zoeken.
Stel je wil een nieuwe auto kopen en je hebt ooit een nare ervaring met een bepaald merk gehad, dan zal je dat merk vrijwel direct uitsluiten bij je beslissing. Terwijl één slechte ervaring niet hoeft te betekenen dat het merk onbetrouwbaar is. Zet daarom je vooroordelen opzij en kijk naar de grotere scope, betrek alle mogelijkheden erbij.
Extra tip: maak het onzekere tastbaar. Stel je wil in een warehouse een robot toevoegen, omdat die sneller werkt dan bijvoorbeeld een mens, dan mag je beslissing niet alleen daarop gebaseerd zijn. Je moet ook uitzoeken of een robot bijvoorbeeld vaak storingen heeft. Als hij namelijk elk uur een storing heeft, kun je je afvragen of je werkproces wel zo versneld wordt. Dus analyseer en kijk hoe compleet je informatie is en durf het onbekende aan te gaan.
4. Creëer duidelijke waarden & afwegingen
Bepaal ook beslissingscriteria: waarop baseer je je keuze? Als je beslissing bijvoorbeeld is om van A naar B een route te bedenken, waar moet die route dan aan voldoen? Moet het de kortste route zijn of de snelste? Of is de minste CO2-uitstoot van belang?
Als er meerdere mensen betrokken zijn bij je beslissing is het nóg belangrijker expliciet te maken welke waarden iedereen heeft om een afweging te maken.
5. Redeneer logisch & correct
Snap goed wat de impact is van de keuze die je maakt. In de modelleerwereld bijvoorbeeld maken we expliciet wat er gebeurt wanneer je een bepaalde keuze neemt, je rekent door en maakt diverse scenario’s inzichtelijk. Je creëert verwachtingspatronen. Echter, je dient daarbij rekening te houden met het feit dat de impact van je keuze ook afhangt van de input die je de keuze geeft. Maak dus gebruik van goede data (criteria 3), maar leg ook verbanden. Denk na over: wat is het gevolg van je keuze (de oorzaak)? Als je ‘aan de knoppen leert draaien’, begrijp je beter welke keuzemogelijkheden er zijn, wat de impact van elke keuze is en welke keuze je het beste kunt nemen (op basis van je scope bepaald in criteria 1 en de waarde in criteria 4).
6. Zet commitment om tot actie
De laatste en belangrijkste stap bij het maken van een beslissing: zorg dat de keuze daadwerkelijk gemaakt wordt en dat het niet alleen daarbij blijft. Maak een actieplan om de beslissing ook uit te voeren in de praktijk. Alleen zeggen “Ik koop een nieuwe auto” maakt nog niet dat er morgen eentje voor je deur staat.
In deze stap is het ook belangrijk dat je mensen om je heen verzamelt die je helpen de beslissing te executeren. Binnen organisaties is een stukje change management hierbij van belang. Je kunt van hogerhand iets opdragen, maar mensen moeten je ideeën ook gaan uitvoeren. En als het goed is heb je bij criteria 2 al bepaald dat je beslissing ‘haalbaar’ moet zijn, dus uitvoeren gaat in deze stap haast vanzelf.
Hoe neem je nu die beslissing?
Zie het nemen van een beslissing als een soort ketting, je moet de zwakste schakel adresseren om verder te komen. Want als je een idee hebt dat niet uitvoerbaar is, kom je niet verder. Zonder commitment ook niet. En onthoud: er is geen perfecte beslissing in een onzekere wereld. Wat je wel kunt doen is de uitkomst dusdanig positief beïnvloeden door deze zes criteria mee te nemen ;-)
Wil jij dat CQM helpt bij het nemen van een beslissing?
Wij maken complexe beslissingen eenvoudig, fact-based welteverstaan. Wil jij dat ook? Neem dan eens contact op met Jacob Jan.
Wil je daarnaast op de hoogte blijven van het laatste nieuws van CQM, volg ons op LinkedIn of meld je aan voor onze digitale nieuwsbrief.
Meer keuzes maken? Lees dan eens deze blog over snel naar de top willen en pas daar de 6 criteria eens op toe!
Fotocredit: Pixabay.
