22/02/2017
Wiskundig modelleren is als boetseren met klei
Op de middelbare school was handvaardigheid niet mijn favoriete vak. Dat hangt vast samen met het feit dat ik er weinig talent voor had. En als we dan iets moesten gaan kleien, zakte mijn motivatie tot een absoluut dieptepunt. Toch heeft mijn huidige werk als adviseur in de logistiek veel weg van de volwassen vorm van kleien: modelleren is net boetseren.
In deze blog ga ik in op de kunst van het wiskundig modelleren: wat is het, wat komt erbij kijken, en waarom is het zo belangrijk bij het oplossen van logistieke vraagstukken?
Wat is modelleren?
Een zinnetje dat er bij mij tijdens mijn opleiding is ingestampt: ‘Een model is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid’. Modelleren komt dus neer op het maken van een model, een denkraam waarin je bepaalde aspecten van de werkelijkheid meeneemt en andere weglaat. Dit doe je om inzicht te krijgen in de situatie, om samen overeenstemming te krijgen over wat er in de praktijk speelt, en om een framework te maken voor analyses.
Wat komt er kijken bij modelleren in de logistiek?
Zoals ik net al noemde: bepaalde aspecten van de werkelijkheid neem je mee in je model, andere niet. Maar hoe bepaal je nu wat van belang is? Hier komt het boetseren aan bod:
- Mijn stelregel (vrij naar Einstein) is dat een model zo simpel moet zijn als mogelijk en zo complex als nodig. Het komt aan op het goed scheiden van hoofd- en bijzaken, samen met experts die de praktijksituatie door en door kennen. Wat hoofd- en bijzaken zijn, hangt bovendien sterk af van het doel waarvoor je het model maakt, welke vraag je er mee wilt beantwoorden.
- Daarnaast is het slim om klein te starten. Nadat relevante aspecten zijn geïdentificeerd, maak ik als eerste een model, waar alleen de allerbelangrijkste aspecten in zijn meegenomen. Dit helpt (a) omdat ik hiermee de klant kan laten zien hoe het model eruit gaat zien en (b) omdat zo’n eenvoudig model uitnodigt tot reflectie door de klant. Zo krijgen we samen weer een beter beeld van de situatie. We hebben als het ware een communicatiemiddel gecreëerd en het model wordt een gezamenlijk gedragen visualisatie van ons denkproces. Dit vergemakkelijkt het zetten van vervolgstappen om het model completer (en daarmee meestal complexer) te maken.
- Een andere gulden regel die ik hanteer, is dat een model nooit een black box mag zijn. Een goed model is een begrepen model. Een kwalitatief misschien veel beter model wat door de klant niet begrepen wordt, legt het altijd af tegen een eenvoudiger variant waar de klant feeling bij heeft. Want als iemand een model niet begrijpt, zal hij (of zij) niet zo snel geneigd zijn de uitkomsten te vertrouwen.
Waarom is modelleren zo belangrijk bij het oplossen van logistieke vraagstukken?
Met een model creëer je én een communicatiemiddel én je framework voor analyse, verbetering en optimalisatie. Een goed model is het halve werk voor logistieke verbetering: het is het fundament waar je je in de rest van het project op baseert. Laat het dus niet over aan een amateur, maar kies voor een kunstenaar die het vak beheerst.
- Wilt u meer weten over modelleren in de logistiek? Neem dan contact op met Bram.
- Andere blogs van CQM lezen? U vindt ze hier.
- Of wilt u altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws van CQM? Volg ons dan op LinkedIn of schrijf u in voor de digitale nieuwsbrief (max. 4x per jaar).
